Kan ik veroordeeld worden voor valsheid in informatica als ik niemand wilde benadelen?

Ja, u kunt absoluut veroordeeld worden voor valsheid in informatica, zelfs als u niet de intentie had om iemand specifiek te schaden. Wat telt is het bedrieglijk opzet: de bedoeling om voor uzelf of een ander een onrechtmatig voordeel te behalen. De loutere mogelijkheid dat er nadeel kan ontstaan voor een ander, is al voldoende voor een veroordeling.

De feiten: een betwiste verkoop in Hongarije

In deze zaak werden de voormalige zaakvoerders van een vennootschap vervolgd voor valsheid in geschrifte, gebruik van valse stukken en informaticavalsheid. De kern van de zaak? Na hun afzetting als zaakvoerder hebben ze zich toch nog voorgedaan als wettelijke vertegenwoordigers van de vennootschap om de verkoop van een onroerend goed in Hongarije, dat nog eigendom was van die vennootschap, te laten doorgaan.

Ze stuurden documenten en e-mails naar een Hongaarse advocaat waarin ze ten onrechte beweerden nog steeds de bevoegde zaakvoerders te zijn. Hun doel was om de verkoop te laten registreren en de opbrengst ervan zelf te innen.

De beklaagden voerden aan dat de nieuwe eigenaar van de vennootschap het Hongaarse pand toch niet belangrijk vond en dat er dus geen sprake was van een oogmerk om te schaden. Volgens hen was er dus geen sprake van een misdrijf.

De beslissing van het hof van beroep en het Hof van Cassatie

Het hof van beroep oordeelde dat de beklaagden wel degelijk schuldig waren. Ze hadden zich wetens en willens een valse hoedanigheid aangemeten om een verkoopovereenkomst te laten registreren die ze niet rechtsgeldig konden sluiten. Het hof stelde:

“Beklaagden hebben dus wel degelijk bij het opstellen en gebruiken van de valse stukken en valsheid in informatica gehandeld met het bedrieglijk opzet zichzelf een onrechtmatig voordeel te verschaffen. Zij hadden immers zelf de verkoop van het onroerend goed in Hongarije niet kunnen laten registreren indien zij de valse hoedanigheid niet hadden aangenomen.”

Het Hof van Cassatie bevestigde deze redenering en verwierp het cassatieberoep in een arrest van 30 september 2025. Het Hof verduidelijkte de juridische principes die van toepassing zijn.

Juridische analyse en duiding

Deze zaak illustreert een cruciaal principe in het Belgische strafrecht aangaande valsheidsmisdrijven: het onderscheid tussen bedrieglijk opzet en het oogmerk om te schaden.

De wet, meer bepaald de artikelen 193 en 210bis Strafwetboek, vereist dat de dader handelt met “bedrieglijk opzet of met het oogmerk om te schaden”. Dit zijn alternatieve voorwaarden. Het is dus niet nodig dat beide aanwezig zijn.

• Bedrieglijk opzet: Dit is het opzet om voor zichzelf of voor een ander een onrechtmatig voordeel te verkrijgen. Zodra de dader een voordeel beoogt dat hij niet zou krijgen als de waarheid was gerespecteerd, is er sprake van bedrieglijk opzet. In deze zaak was het voordeel duidelijk: de opbrengst van de verkoop van het onroerend goed innen.
• Oogmerk om te schaden: Dit is de intentie om een ander nadeel te berokkenen. Het Hof van Cassatie stelt duidelijk dat wanneer het bedrieglijk opzet is bewezen, de rechter niet meer hoeft te onderzoeken of er ook een oogmerk om te schaden was. Het argument van de beklaagden dat de nieuwe eigenaar het pand toch kwijt wilde, was dus irrelevant voor de schuldvraag.

Daarnaast benadrukt het Hof dat voor een veroordeling geen werkelijk nadeel vereist is. Het volstaat dat er door de valsheid een potentieel nadeel kan ontstaan. Door onrechtmatig te handelen in naam van de vennootschap, ontstond er voor de vennootschap en haar nieuwe eigenaars duidelijk een risico op nadeel.

Wat dit concreet betekent

• Voor (voormalige) zaakvoerders en bestuurders: Wees uiterst voorzichtig. Zodra u niet langer rechtsgeldig een vennootschap mag vertegenwoordigen, is elke handeling die u in haar naam stelt potentieel strafbaar. Zelfs als u meent te goeder trouw te handelen of niemand te willen schaden, kan het nastreven van een persoonlijk voordeel (zoals het afronden van een transactie) al volstaan voor een veroordeling wegens valsheid in geschrifte of in informatica.
• Voor vennootschappen en aandeelhouders: Deze uitspraak bevestigt dat de wet u beschermt tegen onrechtmatige handelingen van voormalige bestuurders. Het feit dat er een risico op nadeel is, is voldoende om juridische stappen te ondernemen. U hoeft niet te wachten tot de schade zich effectief heeft gemanifesteerd.
• Voor iedereen die documenten opstelt: De intentie achter het aanpassen of creëren van een document is van het grootste belang. Als het doel is om een voordeel te verkrijgen dat u anders niet zou hebben, bevindt u zich op glad ijs, zelfs als u denkt dat niemand er last van zal hebben.

FAQ (Veelgestelde vragen)

Wat is het verschil tussen bedrieglijk opzet en het oogmerk om te schaden?
Bedrieglijk opzet is de intentie om een onrechtmatig voordeel te behalen voor uzelf of iemand anders. Het oogmerk om te schaden is de specifieke bedoeling om een ander nadeel te berokkenen. Voor een veroordeling wegens valsheid is één van de twee voldoende.

Moet er effectief schade zijn voor een veroordeling voor valsheid in geschrifte?
Nee. De wet vereist niet dat er daadwerkelijk schade is geleden. De loutere mogelijkheid dat er nadeel kan ontstaan door de valse handeling, is al genoeg voor een schuldigverklaring.

Wat is informaticavalsheid?
Informaticavalsheid is het aanpassen van juridisch relevante gegevens in een informaticasysteem met bedrieglijk opzet of de intentie om te schaden. In deze zaak werd het versturen van een e-mail met foute informatie (beweren nog zaakvoerder te zijn) als informaticavalsheid gekwalificeerd, omdat het doel was de ontvanger te misleiden. Lees hier meer over informaticavalsheid.

Conclusie

Dit arrest is een duidelijke waarschuwing: de afwezigheid van de intentie om te schaden is geen vrijgeleide in België voor het plegen van valsheid in geschrifte of in informatica. Zodra u bewust de waarheid verdraait om een onrechtmatig voordeel te bekomen, hoe klein ook, riskeert u een strafrechtelijke veroordeling.