Wat is innovatieaftrek (aftrek voor innovatie-inkomsten) in België?
De innovatieaftrek, ook bekend als de aftrek voor innovatie-inkomsten (of in het engels soms Belgian Patent Box of Innovation Income Deduction genoemd), is een belangrijke fiscale maatregel in België die toelaat om 85% van de inkomsten uit bepaalde intellectuele eigendomsrechten vrij te stellen van belasting. Deze regeling, vastgelegd in artikel 205/1, § 1, lid 1 WIB 1992, biedt een aanzienlijk belastingvoordeel voor innovatieve bedrijven.
De innovatieaftrek vervangt sinds 1 juli 2016 de vroegere octrooiaftrek. In tegenstelling tot de octrooiaftrek heeft de innovatieaftrek een breder toepassingsgebied en een gunstiger aftrekpercentage (85% in plaats van 80%). Bovendien is er bij de innovatieaftrek sprake van onbeperkte overdraagbaarheid van niet-benutte aftrekken, wat bij de octrooiaftrek niet het geval was.
De toepassing van deze maatregel zorgt voor een effectieve belastingdruk op innovatie-inkomsten van slechts ongeveer 4%. Voor KMO’s kan dit zelfs beperkt blijven tot slechts 3%, wat deze fiscale aftrek bijzonder interessant maakt voor kleinere en middelgrote ondernemingen.
Een belangrijk kenmerk van deze regeling is dat het gedeelte van de aftrek dat bij gebrek aan winst niet kan worden afgetrokken, onbeperkt overdraagbaar is naar volgende belastbare tijdperken. Dit maakt de regeling bijzonder interessant voor startups en scale-ups die vaak in de beginjaren nog geen winst boeken.
Innovatieaftrek voorwaarden: voor welke intellectuele eigendomsrechten geldt de regeling?
De innovatieaftrek heeft een breder toepassingsgebied dan de vroegere octrooiaftrek. Vraagt u zich af wat de voorwaarden zijn? Deze fiscale regeling is van toepassing op volgende intellectuele eigendomsrechten:
- Octrooien en aanvullende beschermingscertificaten – Meer informatie over octrooirecht vindt u op onze pagina over het octrooirecht.
- Auteursrechtelijk beschermde computerprogramma’s (software) – Deze worden beschouwd als een intellectueel eigendomsrecht wanneer ze voortvloeien uit een onderzoeks- of ontwikkelingsprogramma zoals gedefinieerd in artikel 275/3, § 3 WIB 1992. De toetsing of een computerprogramma in aanmerking komt, kan gebeuren via een advies van BELSPO (Federaal Wetenschapsbeleid). Meer informatie over softwarerecht vindt u op onze pagina over software.
- Kwekersrechten met betrekking tot gewassen die zijn aangevraagd of verworven na 30 juni 2016. Meer informatie hierover vindt u op onze pagina over het kwekersrecht.
- Weesgeneesmiddelen (geneesmiddelen voor zeldzame ziekten) voor de eerste tien jaar van inschrijving in het Europees Register, indien aangevraagd of verworven na 30 juni 2016
- Van overheidswege toegekende data- of marktexclusiviteit voor gewasbeschermingsmiddelen of geneesmiddelen, voor de eerste tien jaar
Om in aanmerking te komen voor deze aftrek, moet de vennootschap volle eigenaar, mede-eigenaar, vruchtgebruiker, licentiehouder of rechtenhouder zijn van bovenvermelde rechten. Belangrijk om te weten is dat het niet vereist is dat de intellectuele eigendomsrechten op het actief van de balans worden opgenomen.
Berekening innovatieaftrek: stappen en formule
De berekening van de innovatieaftrek verloopt in verschillende stappen. Voor wie zich afvraagt hoe de berekening innovatieaftrek precies werkt, volgt hier een stapsgewijze uitleg:
Stap 1: Bepaling van de netto-inkomsten
Eerst moeten de netto-innovatie-inkomsten bepaald worden die uitsluitend betrekking hebben op een kwalificerend intellectueel eigendomsrecht. De berekening gebeurt in principe voor elk intellectueel eigendomsrecht afzonderlijk, maar indien dit praktisch niet mogelijk is, mag de berekening per type product of dienst, of per groep van producten of diensten worden bepaald.
Het brutobedrag van de innovatie-inkomsten moet worden verminderd met de zogenaamde ‘globale uitgaven’, bestaande uit:
- Kwalificerende uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling (O&O)
- Uitgaven voor de verwerving van het intellectueel eigendomsrecht
- Uitgaven voor onderzoek en ontwikkeling betaald aan verbonden ondernemingen
Stap 2: Toepassing van de nexus-breuk
De netto-innovatie-inkomsten worden vervolgens vermenigvuldigd met de zogenaamde nexus-breuk. Deze breuk, vastgesteld door de OESO, zorgt ervoor dat enkel ondernemingen die de intellectuele eigendom zelf hebben ontwikkeld of waarvan (een gedeelte van) de ontwikkeling aan derden werd besteed, optimaal gebruik kunnen maken van de aftrek.
De nexus-breuk wordt als volgt berekend:
(kwalificerende uitgaven × 130%) / globale uitgaven
De teller van de breuk bestaat uit de kwalificerende uitgaven, namelijk de uitgaven voor O&O die de vennootschap ofwel zelf heeft gedaan, ofwel heeft betaald aan niet-verbonden ondernemingen. Om vennootschappen die voortbouwen op een verworven intellectueel eigendomsrecht niet te veel te benadelen, mag de teller verhoogd worden met 30% (de zogenaamde ‘uplift’). Deze ‘uplift’ mag echter niet leiden tot een nexus-breuk die hoger is dan 1.
Stap 3: Berekening van het vrijgestelde bedrag
Na toepassing van de nexus-breuk wordt het resultaat vermenigvuldigd met 85%. Dit levert het bedrag op dat vrijgesteld is van belasting. Dit zorgt voor een effectieve belastingdruk over deze inkomsten van maximum circa 4%.
De formule voor de innovatieaftrek kan dus als volgt worden samengevat:
Innovatieaftrek = Netto-innovatie-inkomsten × Nexus-breuk × 85%
Innovatieaftrek historische kosten en overdraagbaarheid
Een belangrijk aspect van de innovatieaftrek is de behandeling van historische kosten. Voor het belastbaar tijdperk waarin de netto-innovatie-inkomsten voor de eerste maal worden bepaald, moet het bedrag ervan verminderd worden met de in vorige belastbare tijdperken (eindigend na 30 juni 2016) in kosten opgenomen ‘globale uitgaven’.
Vennootschappen krijgen echter de mogelijkheid om deze historische kosten gespreid af te trekken over een periode van maximaal zeven belastbare tijdperken.
Als er onvoldoende belastbare winst is om de innovatieaftrek toe te passen, mag het niet-afgetrokken gedeelte onbeperkt overgedragen worden naar de volgende belastbare tijdperken.
Innovatieaftrek 2024-2025: belastingkrediet voor innovatie-inkomsten vanaf aanslagjaar 2025
Volgens de Wet van 12 mei 2024 (gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad op 29 mei 2024) hebben vennootschappen vanaf aanslagjaar 2025 een nieuwe mogelijkheid: zelfs als er voldoende belastbare winst is, kan een vennootschap ervoor kiezen om de (overgedragen) innovatieaftrek niet of slechts gedeeltelijk toe te passen en deze om te zetten in een niet-terugbetaalbaar belastingkrediet voor innovatie-inkomsten. Deze belangrijke wijziging is een van de meest recente ontwikkelingen in de innovatieaftrek 2024-2025.
Het bedrag van dit belastingkrediet is gelijk aan het bedrag van de niet-toegepaste innovatieaftrek vermenigvuldigd met het gewone tarief van de vennootschapsbelasting (25%). Hoewel deze maatregel oorspronkelijk bedoeld was voor ondernemingen die onder de Pillar II-wetgeving vallen, kunnen alle vennootschappen hiervoor kiezen.
Deze optie kan bijzonder interessant zijn voor kleine vennootschappen die gedeeltelijk onderworpen zijn aan het verlaagd tarief van 20%, aangezien het belastingkrediet wordt berekend tegen het standaardtarief van 25%.
Innovatieaftrek fiscaal: inkomsten die in aanmerking komen
De innovatieaftrek fiscaal gezien is van toepassing op verschillende soorten inkomsten:
- Licentievergoedingen: Royalty’s, vaste vergoedingen, voorwaardelijke vergoedingen, mijlpaalbetalingen (milestones), signing fees, etc.
- Inbegrepen royalty’s: Wanneer de vennootschap het intellectueel eigendomsrecht zelf exploiteert, wordt een hypothetische licentievergoeding berekend die de vennootschap zou hebben ontvangen indien ze een licentie zou hebben toegekend aan een onafhankelijke derde. Dit geldt voor:
- Inkomsten uit intellectuele eigendomsrechten vervat in de verkoop van beschermde producten of diensten
- Inkomsten uit intellectuele eigendomsrechten die worden gebruikt in het productieproces
- Schadevergoedingen: Vergoedingen die een vennootschap ontvangt bij de schending van een intellectueel eigendomsrecht.
- Verkoopopbrengsten: Bedragen ontvangen bij de vervreemding van een intellectueel eigendomsrecht, mits aan bepaalde voorwaarden wordt voldaan.
Innovatieaftrek software: speciale regels voor computerprogramma’s
Voor softwarebedrijven is de innovatieaftrek bijzonder interessant. De innovatieaftrek software kan zowel in het kader van een traditioneel licentiemodel als in het kader van een SaaS-model (Software-as-a-Service) worden toegepast. Auteursrechtelijk beschermde computerprogramma’s komen in aanmerking op voorwaarde dat ze voortvloeien uit een kwalificerend onderzoeks- of ontwikkelingsprogramma en geen inkomsten hebben voortgebracht vóór 1 juli 2016.
Voor de bepaling van de bruto-inkomsten uit software heeft de Dienst Voorafgaande Beslissingen een methodologie voorgesteld die gebaseerd is op de ‘restwinstmethode’. Hierbij worden onder meer de kostenbesparingen en efficiëntieverbeteringen die door de software worden gerealiseerd, in aanmerking genomen. De innovatieaftrek is ook van toepassing op verbeteringen of aanpassingen van bestaande software.
Als uw onderneming actief is in de softwareontwikkeling, kunt u meer informatie vinden op onze pagina over software. Voor specifieke vragen over SaaS-contracten, kunt u ook onze pagina over Software-as-a-Service (SaaS) raadplegen.
Innovatieaftrek boekhouding en documentatieplicht
De correcte boekhouding en het voldoen aan de documentatieplicht zijn essentiële aspecten voor bedrijven die de innovatieaftrek willen toepassen. Zowel de innovatieaftrek boeking als de vereiste documentatie moeten zorgvuldig worden behandeld.
Vennootschappen die gebruik willen maken van de innovatieaftrek moeten voldoen aan een uitgebreide documentatieplicht. Ze moeten de volgende bewijsstukken ter beschikking houden van de belastingadministratie:
- De werkelijke waarde van de van een verbonden onderneming verworven intellectuele eigendomsrechten
- Het bedrag aan innovatie-inkomsten dat uitsluitend betrekking heeft op het in aanmerking komend intellectueel eigendomsrecht
- Het bedrag aan in mindering van de innovatie-inkomsten te brengen kosten
- De kwalificerende en globale uitgaven die rechtstreeks betrekking hebben op het in aanmerking komend intellectueel eigendomsrecht
Om de innovatieaftrek te kunnen genieten, moet de belastingplichtige bij zijn aangifte in de vennootschapsbelasting (of de Belasting van niet-inwoners) de opgave 275 INNO voegen. Voor de juiste boeking van de innovatieaftrek is specifieke kennis van de fiscale regels vereist.
VLAIO innovatieaftrek en andere fiscale maatregelen
Voor meer informatie en ondersteuning over innovatieaftrek kunt u terecht bij het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO), dat uitgebreide informatie verstrekt in hun subsidiedatabank.
De innovatieaftrek kan gecombineerd worden met andere fiscale gunstmaatregelen zoals:
- Het belastingkrediet voor onderzoek en ontwikkeling
- De investeringsaftrek voor onderzoek en ontwikkeling
- De vrijstelling van doorstorting van bedrijfsvoorheffing voor onderzoekers
De combinatie van fiscale stimuli maakt België tot een aantrekkelijke vestigingsplaats voor O&O-intensieve activiteiten. Het Vlaams Agentschap Innoveren & Ondernemen (VLAIO) biedt informatie en ondersteuning bij het toepassen van de innovatieaftrek en andere innovatiesteunmaatregelen.
Hoe kan ons advocatenkantoor u helpen?
Als gespecialiseerd advocatenkantoor in fiscaal recht en intellectuele eigendomsrechten kunnen wij u bijstaan in alle aspecten van de innovatieaftrek:
- Analyse van uw intellectuele eigendomsrechten: Wij onderzoeken welke van uw intellectuele eigendomsrechten in aanmerking komen voor de innovatieaftrek.
- Berekening van de aftrek: De complexe berekening van de netto-innovatie-inkomsten en de toepassing van de nexus-breuk vereisen een diepgaande kennis van de fiscale wetgeving, die wij u kunnen bieden.
- Documentatie en bewijsvoering: Wij helpen u bij het voldoen aan de uitgebreide documentatieplicht die nodig is om de innovatieaftrek te kunnen genieten.
- Strategisch advies: Wij adviseren u bij de keuze tussen het toepassen van de innovatieaftrek of de omzetting naar een belastingkrediet, rekening houdend met uw specifieke situatie.
- Ruling innovatieaftrek: Wanneer er onduidelijkheid bestaat rond het bedrag van de innovatie-inkomsten, kunnen wij u begeleiden bij het aanvragen van een fiscale ruling bij de ‘Dienst voorafgaande beslissingen in fiscale zaken‘. Een ruling biedt rechtszekerheid over de toepassing van de innovatieaftrek in uw specifieke situatie.
- Procesbijstand: In geval van betwistingen met de fiscale administratie staan wij u bij in de administratieve of gerechtelijke procedure.
Voorbeeld innovatieaftrek en conclusie
Voorbeeld innovatieaftrek berekening
Laten we de innovatieaftrek illustreren aan de hand van een praktisch voorbeeld:
Een softwarebedrijf heeft:
- Bruto-inkomsten uit software: €100.000
- Kosten voor O&O in het huidige jaar: €30.000
- Historische kosten: €20.000
- Kwalificerende uitgaven (eigen O&O): €25.000
- Uitgaven aan verbonden ondernemingen: €5.000
Stap 1: Berekening netto-inkomsten €100.000 – €30.000 – €20.000 = €50.000
Stap 2: Nexus-breuk berekening (€25.000 × 130%) / (€25.000 + €5.000) = €32.500 / €30.000 = 1,08 → maximaal 1
Stap 3: Innovatieaftrek €50.000 × 1 × 85% = €42.500
Dit bedrag kan in mindering worden gebracht van de belastbare basis, wat resulteert in een belastingbesparing van €10.625 (bij een tarief van 25%).
Conclusie
De aftrek voor innovatie-inkomsten biedt een belangrijk fiscaal voordeel voor innovatieve bedrijven in België. Door 85% van de inkomsten uit intellectuele eigendomsrechten vrij te stellen van belasting, stimuleert deze regeling investeringen in onderzoek en ontwikkeling.
De recente wijziging die de omzetting naar een belastingkrediet mogelijk maakt, biedt nog meer flexibiliteit voor bedrijven om optimaal gebruik te maken van dit fiscale voordeel.
Gezien de complexiteit van de berekening en de uitgebreide documentatieverplichtingen is professioneel advies echter essentieel. Ons advocatenkantoor beschikt over de expertise om u doorheen dit proces te begeleiden en ervoor te zorgen dat u maximaal profiteert van de mogelijkheden die de innovatieaftrek biedt.
