De European Accessibility Act: Een nieuwe digitale standaard
De European Accessibility Act (EAA), officieel bekend als Richtlijn (EU) 2019/882 van het Europees Parlement en de Raad van 17 april 2019 betreffende de toegankelijkheidsvoorschriften voor producten en diensten, is niet zomaar een nieuwe wettelijke verplichting. Het is een belangrijke mijlpaal in het creëren van een meer inclusieve digitale samenleving in Europa.
Wat is de EAA precies?
De EAA is een Europese richtlijn die de digitale toegankelijkheid van producten en diensten voor mensen met een beperking wil verbeteren. Het uiteindelijke doel is het creëren van een meer inclusieve digitale samenleving binnen de EU.
Deze wetgeving is ontwikkeld om de barrières te verminderen waarmee mensen met een beperking geconfronteerd worden bij het gebruik van computers en besturingssystemen, e-books, smartphones en andere communicatiemiddelen, bankdiensten en betaalterminals, transportdiensten en bijbehorende digitale faciliteiten, en tot slot e-commerce platforms en alle gerelateerde digitale processen
In Europa zijn er ongeveer 135 miljoen mensen met een beperking, en dit aantal zal naar verwachting toenemen door de vergrijzing. Hierbij gaat het niet alleen om mensen met ernstige handicaps, maar ook om mensen met kleurenblindheid, verminderd zicht, gehoorproblemen of andere beperkingen die het gebruik van digitale diensten kunnen bemoeilijken.
Historiek en implementatie in België
De EAA is het resultaat van meer dan acht jaar onderhandelingen op Europees niveau, met de oorsprong van het initiatief teruggaand tot 2011. De uiteindelijke richtlijn werd in 2019 aangenomen.
Volgens de EAA moesten alle EU-lidstaten de richtlijn tegen 28 juni 2022 omzetten in nationale wetgeving. In België gebeurde dit via 14 verschillende wetten en decreten, naargelang de federale of gemeenschapsbevoegdheden. Onder meer het Wetboek van Economisch Recht en de Wet Elektronische Communicatie werd aangepast.
Belangrijke data en overgangstermijnen
De inwerkingtreding van de EAA is vastgesteld op 28 juni 2025. Tegen die datum moeten bedrijven ervoor zorgen dat hun digitale producten en diensten volledig in lijn zijn met de toegankelijkheidsvoorschriften. Er zijn echter verschillende overgangsmaatregelen die verder reiken dan deze datum:
- Bestaande dienstverleningscontracten gesloten vóór 28 juni 2025 kunnen ongewijzigd blijven tot hun verstrijkingsdatum, met een maximum van vijf jaar (dus tot uiterlijk 28 juni 2030).
- Bestaande websites en apps die al rechtmatig in gebruik waren vóór 28 juni 2025 mogen tot 28 juni 2030 blijven functioneren zonder volledige aanpassingen.
- Zelfbedieningsterminals zoals bankautomaten die in gebruik waren vóór 28 juni 2025 mogen tot het einde van hun economische levensduur (maximaal 20 jaar na ingebruikname) blijven functioneren.
- Micro-ondernemingen (minder dan 10 werknemers en een jaaromzet of balanstotaal van maximaal 2 miljoen euro) vallen tot 28 juni 2030 buiten het toepassingsgebied. Dienstverleningscontracten met micro-ondernemingen gesloten vóór 28 juni 2030 kunnen ongewijzigd blijven tot hun verstrijkingsdatum, zij het uiterlijk tot 28 juni 2035.
Toepassingsgebied: Wat valt onder de EAA?
De EAA is van toepassing op een breed scala aan digitale producten en diensten:
- Computerhardware en besturingssystemen voor consumenten
- Betaalterminals en zelfbedieningsterminals, inclusief alle digitale bankdiensten
- Eindapparatuur met interactieve computermogelijkheden voor elektronische communicatie- en audiovisuele mediadiensten (smartphones, tv-ontvangers, apps van telecomproviders, streamingdiensten zoals Netflix en Spotify)
- E-books en bijbehorende software
- Transport-gerelateerde digitale diensten, inclusief websites, mobiele apps en ticketsystemen
- E-commerce platformen en alle gerelateerde digitale processen (webshops, betaalsystemen, volgen van bestellingen, retourprocessen)
Uitzonderingen en vrijstellingen
De EAA voorziet in enkele vrijstellingen:
1. Onevenredige last
Een bedrijf kan een vrijstelling bekomen indien het voldoen aan bepaalde toegankelijkheidseisen een ingrijpende wijziging van een product of dienst vereist (die resulteert in een fundamentele wijziging van de wezenlijke aard ervan) én een “onevenredige last” zou opleveren.
Het is belangrijk dat bedrijven deze beoordeling documenteren en bewaren. Deze documentatie is in principe vijf jaar geldig, waarna een nieuwe beoordeling nodig is. Bij wijzigingen in het product of de dienst moet ook een nieuwe beoordeling plaatsvinden.
Het is vermeldenswaardig dat bedrijven die publieke subsidies of private financiering ontvangen voor het verbeteren van de toegankelijkheid van hun digitale diensten, zich niet kunnen beroepen op de uitzondering van onevenredige last.
2. Micro-ondernemingen
Zoals eerder vermeld, vallen micro-ondernemingen tot 28 juni 2030 buiten het toepassingsgebied van de EAA. Dit betekent dat veel zelfstandigen en kleine KMO’s voorlopig niet aan deze verplichtingen hoeven te voldoen.
WCAG-principes voor webtoegankelijkheid
De wetten voor toegankelijkheid zijn gebaseerd op de internationaal erkende Web Content Accessibility Guidelines (WCAG), beheerd door het World Wide Web Consortium (W3C). De WCAG-richtlijnen zijn gebaseerd op vier fundamentele principes:
- Waarneembaarheid: Alle gebruikers moeten de inhoud van een website nauwkeurig kunnen waarnemen, ongeacht eventuele beperkingen in gezichts- of gehoorvermogen.
- Bedienbaarheid: De website moet voor alle gebruikers eenvoudig te bedienen zijn, bijvoorbeeld door navigatie via toetsenbord mogelijk te maken in plaats van alleen via muis.
- Begrijpelijk: De interface en informatie moeten voor alle gebruikers begrijpelijk zijn, met voorspelbare navigatie en duidelijke taal.
- Robuust: De website moet compatibel zijn met verschillende technologieën, inclusief hulpmiddelen voor gebruikers met een beperking.
Een verplichte toegankelijkheidsverklaring
Vanaf 28 juni 2025 moet elke website die onder de EAA valt een EU-conformiteitsverklaring bevatten. Deze verklaring moet gemakkelijk toegankelijk zijn via een webpagina (niet als download) en kan worden toegevoegd aan de algemene voorwaarden, zolang deze maar makkelijk vindbaar is.
In deze verklaring moet vermeld staan:
- Dat de website voldoet aan de toepasselijke toegankelijkheidsvoorschriften
- Eventuele uitzonderingen waarop het bedrijf zich beroept in geval van onevenredige last
- Hoe toegankelijk de site of applicatie is
- Het niveau van naleving van de norm
- Welke delen nog niet toegankelijk zijn en welke alternatieven worden aangeboden
- Geplande verbeteringen op korte tot middellange termijn
- Hoe de toegankelijkheid is getest
- Contactinformatie voor gebruikers die moeilijkheden ondervinden
Aansprakelijkheid van webdevelopers
Een belangrijk aspect dat vaak over het hoofd wordt gezien: webdevelopers en -agencies zijn vanaf juni 2025 verplicht om websites en applicaties op te leveren die voldoen aan de EAA. Dit betekent dat zij:
- Klanten voldoende moeten informeren over websitecompliance
- De juiste technische oplossingen moeten aanbieden
- Klanten moeten waarschuwen voor mogelijke juridische risico’s
Voor webdevelopers is het essentieel om hun eigen werk goed te documenteren, vooral als klanten ervoor kiezen geen extra middelen te investeren in compliance. Het is bij onduidelijkheid raadzaam om klanten door te verwijzen naar een gespecialiseerde advocaat voor advies.
Handhaving en sancties
De handhaving van de EAA zal in België waarschijnlijk worden uitgevoerd door de FOD Economie, hoewel zij volgens de laatste informatie nog niet volledig zijn uitgerust voor deze taak. De wet schrijft voor dat controles moeten worden uitgevoerd met de hulp van personen met een beperking.
Hoewel er online tools bestaan die websites kunnen beoordelen op toegankelijkheid volgens WCAG-normen, geven experts aan dat deze niet altijd betrouwbaar zijn en met voorzichtigheid moeten worden gebruikt.
Hoe kan ons advocatenkantoor u helpen?
Als bedrijf dat onder de EAA valt, staat u voor verschillende uitdagingen:
- Beoordeling van uw huidige digitale aanwezigheid om te bepalen waar verbeteringen nodig zijn
- Ontwikkeling van een implementatiestrategie rekening houdend met de deadlines
- Documentatie en onderbouwing van eventuele uitzonderingen op basis van onevenredige last
- Opstellen van een correcte EU-conformiteitsverklaring
- Contractuele afspraken met webdevelopers en IT-leveranciers om compliance te waarborgen
Ons advocatenkantoor heeft expertise in digitale wetgeving en kan u begeleiden bij elke stap van dit proces. We bieden:
- Juridische audits van uw digitale diensten en producten
- Advies op maat over de specifieke vereisten die op uw bedrijf van toepassing zijn
- Opstellen van documenten zoals de EU-conformiteitsverklaring en beoordelingen van onevenredige last
- Contractuele ondersteuning bij afspraken met IT-leveranciers
- Begeleiding bij eventuele controles door toezichthoudende autoriteiten
De deadline van 28 juni 2025 lijkt nog ver weg, maar een grondige implementatie vereist tijd.
