De digitalisering van onze samenleving heeft ertoe geleid dat steeds meer handelingen in een online context onder de toepassing van het seksueel strafrecht vallen. De Belgische wetgeving, en in het bijzonder de vernieuwde seksuele strafwet van 2022, stelt diverse online gedragingen expliciet strafbaar. De kern van deze wetgeving is de absolute noodzaak van vrije en bewuste toestemming; zonder die toestemming is een seksuele handeling in principe strafbaar.
Het Belgisch strafrecht definieert een reeks specifieke misdrijven die in een online context kunnen voorkomen. Hieronder maken we een overzicht van de belangrijkste misdrijven en hun juridische definitie.
De belangrijkste online seksuele misdrijven op een rij
Het vernieuwde seksuele strafrecht focust niet langer op vage concepten als ‘eerbaarheid’, maar op de seksuele integriteit en het zelfbeschikkingsrecht van elk individu. Hieronder lichten we de misdrijven toe die het vaakst online voorkomen.
Aantasting van de seksuele integriteit
Dit is een breed misdrijf dat elke niet-consensuele seksuele handeling bestraft die geen penetratie inhoudt. Online kan dit zich manifesteren door iemand via bedreiging, dwang of misleiding te dwingen om bijvoorbeeld seksuele handelingen bij zichzelf te verrichten voor de camera. De wet viseert niet enkel de handeling zelf, maar ook het laten stellen van een seksuele handeling door een persoon die daar niet mee instemt.
- Wettelijke basis: Artikel 417/7 van het Strafwetboek
Voyeurisme
Voyeurisme omvat het zonder toestemming en medeweten observeren of opnemen van een persoon die zich in een privésituatie bevindt. In de digitale wereld is dit zeer relevant bij het hacken van webcams, het binnendringen in iemands cloudopslag om naaktbeelden te bekijken of het bespieden via beveiligingscamera’s.
- Wettelijke basis: Artikel 417/8 van het Strafwetboek
- Lees hier meer over voyeurisme.
Niet-consensuele verspreiding van seksueel getinte inhoud (wraakporno)
Dit misdrijf, beter bekend als ‘wraakporno’ of ‘revenge porn’, stelt het verspreiden, tonen of toegankelijk maken van seksueel getinte beelden (foto’s, video’s) van iemand zonder diens toestemming strafbaar. Cruciaal is dat het niet uitmaakt of het slachtoffer oorspronkelijk wel toestemming gaf voor het maken van de beelden; de verspreiding zonder toestemming is het misdrijf. De wet voorziet een zwaardere straf wanneer dit gebeurt met kwaadwillig opzet of uit winstbejag.
- Wettelijke basis: Artikelen 417/9 en 417/10 van het Strafwetboek
- Lees hier meer over de juridische aanpak van wraakporno.
Verkrachting op afstand
Hoewel vaak geassocieerd met fysiek contact, definieert de wet verkrachting als elke seksuele penetratie zonder toestemming. De wet specificeert expliciet dat dit ook kan gebeuren ‘met behulp van een persoon’. Dit omvat de situatie waarin een slachtoffer online wordt gedwongen, bedreigd of gemanipuleerd om zichzelf of een derde te penetreren (bijvoorbeeld met een object). Dit wordt ook wel ‘verkrachting op afstand’ genoemd.
- Wettelijke basis: Artikel 417/11 van het Strafwetboek
Grooming (benaderen voor seksuele doeleinden)
Grooming is het specifiek benaderen van een minderjarige met het doel een seksueel misdrijf te plegen. De strafwet bestraft het doen van een voorstel tot ontmoeting, op welke manier dan ook, dat wordt gevolgd door concrete, materiële handelingen die tot zo’n ontmoeting kunnen leiden.
- Wettelijke basis: Artikel 417/24 van het Strafwetboek
- Lees hier meer over de strafbaarheid van grooming.
Cyberlokking
Cyberlokking is een breder misdrijf dan grooming. Het viseert het lokken van minderjarigen via informatie- en communicatietechnologieën (zoals sociale media of chat-apps) met het oogmerk om eender welke misdaad of wanbedrijf (dus niet uitsluitend een seksueel misdrijf) te plegen.
- Wettelijke basis: Artikel 433bis/1 van het Strafwetboek
- Lees hier meer over het misdrijf cyberlokking.
Beelden van seksueel misbruik van minderjarigen (kinderpornografie)
De wet vervangt de term ‘kinderpornografie’ door ‘beelden van seksueel misbruik van minderjarigen’. Het strafrecht stelt niet alleen het vervaardigen en verspreiden van dergelijk materiaal strafbaar, maar ook het louter bezitten, verwerven en zelfs het zich bewust toegang verschaffen (kijken) tot deze beelden via digitale netwerken.
- Wettelijke basis: Artikelen 417/44 tot 417/47 van het Strafwetboek
- Lees hier meer over de wetgeving rond kinderpornografie.
Conclusie & advies
De wetgeving in België inzake online seksuele misdrijven is complex en de gevolgen van een beschuldiging of veroordeling kunnen zeer ingrijpend zijn. Anderzijds is ook de impact voor slachtoffers enorm. In beide gevallen – of u nu verdachte of slachtoffer bent – is gespecialiseerde juridische bijstand onmisbaar voor een correcte behandeling van uw zaak.
Dutch 
English