Mag ik de politie filmen en de beelden online plaatsen?

Het filmen van politie-interventies met een smartphone is een vaak voorkomend fenomeen. De vraag is echter waar de grens ligt tussen het recht op informatie en strafbare feiten. Een uitspraak van de rechtbank van eerste aanleg Oost-Vlaanderen, afdeling Gent van 9 oktober 2025 verduidelijkt dat hoewel filmen is toegestaan, het bewerken en online verspreiden van beelden met valse beschuldigingen kan leiden tot een veroordeling voor smaad en inbreuken op de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG).

De feiten: een politie-interventie en de online nasleep

Tijdens een tumultueuze politie-interventie in Gent begon een omstaander, die zichzelf een “YouTuber” noemde, de agenten te filmen. Hij negeerde herhaaldelijke bevelen om afstand te houden en gedroeg zich verbaal agressief, wat de gespannen sfeer verder opjutte. Na zijn arrestatie weigerde hij de beelden te verwijderen.

Kort nadien publiceerde de man bewerkte videofragmenten op zijn Instagram-pagina. De beelden waren uit hun context gerukt, selectief gemonteerd en voorzien van commentaar. De zaak escaleerde toen hij een foto van een specifieke politie-inspecteur postte met de valse beschuldiging dat de agent tijdens de interventie een racistische uitspraak (“Pak de makakken”) zou hebben geroepen. Deze valse uitspraak werd in een bewerkt filmpje zelfs kunstmatig versterkt en herhaald. Een tweede beklaagde verspreidde eveneens beelden van dezelfde agent tijdens een andere interventie. De betrokken inspecteur diende klacht in met burgerlijke partijstelling.

De beslissing van de rechtbank

De correctionele rechtbank oordeelde dat de beklaagden zich schuldig hadden gemaakt aan meerdere misdrijven en veroordeelde hen op strafrechtelijk en burgerrechtelijk vlak.

1. Smaad aan de politie: De rechtbank stelde vast dat de beklaagden verder gingen dan louter kritiek op het politieoptreden. Door bewust een valse en racistische uitspraak toe te schrijven aan een identificeerbare agent, was hun doel de inspecteur te schaden in zijn eer en hem bloot te stellen aan openbare verachting. Dit voldeed aan de voorwaarden van het misdrijf smaad.
2. Onrechtmatige verwerking van persoonsgegevens (AVG): Het publiceren van beelden waarop personen herkenbaar zijn, is een verwerking van persoonsgegevens. Dit is in principe verboden zonder toestemming. De beklaagden beriepen zich op de uitzondering voor journalistieke doeleinden, maar de rechtbank volgde die redenering niet. De rechter oordeelde dat de gemanipuleerde en smadelijke beelden niet dienden om het publiek te informeren, maar om een agent persoonlijk aan te vallen. Bijgevolg was er geen wettelijke basis voor de publicatie.
3. Weerspannigheid: De eerste beklaagde werd ook veroordeeld voor weerspannigheid, omdat hij de bevelen van de agenten doelbewust negeerde en zich verbaal agressief en bedreigend opstelde.

De eerste beklaagde kreeg een werkstraf van 50 uur opgelegd. De tweede beklaagde kreeg een eenvoudige schuldverklaring, omdat de procedure onredelijk lang had aangesleept. Samen moeten ze de slachtoffers een schadevergoeding van 3.250 euro betalen.

Juridische analyse en duiding

Deze uitspraak balanceert tussen twee fundamentele rechten: de vrijheid van meningsuiting en het recht op bescherming van de persoonlijke levenssfeer en reputatie.

Enerzijds is het recht om een politieoptreden te filmen en te bekritiseren een hoeksteen van de democratische rechtsstaat. Het kan bijdragen aan de transparantie en controle op de uitvoerende macht. Dit recht is echter niet absoluut.

Anderzijds geniet iedereen, inclusief een politieagent in functie, bescherming tegen aantasting van zijn eer en goede naam. De rechtbank veroordeelde de beklaagden hier voor smaad, een misdrijf specifiek gericht op het beschermen van dragers van het openbaar gezag. Volgens artikel 276 van het Strafwetboek is er sprake van smaad wanneer men een agent in de uitoefening van zijn functie beledigt door daden, woorden, gebaren of bedreigingen.

Daarnaast bevestigt het vonnis dat de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG) ook van toepassing is op politieagenten. Hoewel zij een openbare functie uitoefenen, verliezen zij hun recht op gegevensbescherming niet. De “journalistieke uitzondering” wordt restrictief geïnterpreteerd en is niet van toepassing wanneer de publicatie primair gericht is op het beschadigen van een individu in plaats van het informeren van het publiek over een zaak van algemeen belang. De manipulatieve aard van de beelden was hier een doorslaggevend element voor de rechter.

Wat dit concreet betekent

Deze uitspraak heeft belangrijke praktische gevolgen voor verschillende partijen:

• Voor de burger of “burgerjournalist”:
  • Filmen mag: Het louter opnemen van een politie-interventie, bijvoorbeeld als bewijs, is in principe niet strafbaar.
  • Publiceren is risicovol: Wees uiterst voorzichtig met het online plaatsen van beelden. Zorg ervoor dat personen (agenten, verdachten, omstaanders) onherkenbaar zijn, tenzij u een duidelijke wettelijke grondslag heeft.
  • Vermijd valse beschuldigingen: Het toevoegen van commentaar die feitelijk onjuist is en iemands reputatie kan schaden, is de snelste weg naar een strafrechtelijke veroordeling voor smaad of laster. Blijf bij de feiten of geef duidelijk aan dat het om een persoonlijke mening gaat.
• Voor de politieagent:
  • U bent geen vogelvrij verklaard wild: Dit vonnis bevestigt dat u juridische stappen kunt ondernemen tegen valse en schadelijke online campagnes.
  • Dien klacht in: U kunt een klacht met burgerlijke partijstelling neerleggen om zowel een straf als een schadevergoeding te vragen voor de geleden materiële en morele schade.
• Voor politiezones en de overheid:
  • Ondersteuning van personeel: Dit vonnis biedt een belangrijk precedent om personeelsleden te beschermen tegen online intimidatie en laster.
  • Bewustmaking: Het kan als basis dienen voor interne richtlijnen en communicatie over de rechten en plichten van agenten en burgers bij het filmen van interventies.

FAQ (Veelgestelde Vragen)

Is het filmen van een politie-interventie altijd toegestaan?
Het filmen zelf is doorgaans toegestaan, zolang u de politionele actie niet hindert of de bevelen van de agenten negeert. Het probleem ontstaat bijna altijd bij wat u nadien met de beelden doet.

Wat is het verschil tussen kritiek op de politie en smaad?
Het cruciale verschil ligt tussen het uiten van een mening en het verspreiden van een onwaar feit. Kritiek is een mening (“Ik vond het optreden overdreven”) en valt onder de vrijheid van meningsuiting. Smaad aan de politie is een misdrijf. In deze zaak bestond de smaad uit het kwaadwillig toeschrijven van een specifiek en onwaar feit (“Agent X heeft racistische leuzen geroepen”) met de bedoeling de eer en het gezag van de agent aan te tasten. Een subjectief oordeel mag, maar het verspreiden van valse feiten om te schaden is strafbaar.

Geldt de AVG ook voor agenten op straat?
Ja. Hoewel ze in de openbare ruimte een openbare functie uitoefenen, behouden ze hun recht op bescherming van persoonsgegevens. Het zonder hun toestemming publiceren van herkenbare beelden is enkel toegestaan in strikt omschreven uitzonderingsgevallen, zoals legitieme journalistiek, wat hier volgens de rechter niet het geval was.

Conclusie

Deze uitspraak trekt een duidelijke grens: het recht om de politie te controleren stopt in België waar het recht op bescherming van de persoonlijke integriteit en reputatie van een agent begint. Het manipuleren van beelden en het lanceren van valse beschuldigingen via sociale media is geen journalistiek of vrije meningsuiting, maar een strafbaar feit met reële gevolgen.