Kan een afbeelding gemaakt door generatieve AI door het auteursrecht worden beschermd?

Met de opkomst van generatieve AI krijgen wij steeds vaker de vraag of door AI gegenereerde afbeeldingen door het auteursrecht kunnen worden beschermd. De regel is dat enkel menselijke creativiteit, zoals uitgedrukt in een concreet werk, aanleiding kan geven tot auteursrechtelijke bescherming. Maar hoe zit dat bij afbeeldingen die met behulp van AI worden gemaakt?

Prompts en auteursrechtelijke bescherming

Een prompt—een instructie aan de AI-tool—is op zichzelf doorgaans niet voldoende voor auteursrechtelijke bescherming. Ook een reeks prompts leidt meestal niet tot bescherming, omdat de menselijke creativiteit onvoldoende concreet tot uiting komt.

Toch verandert dit wanneer de mens intensiever betrokken is bij het creatieve proces. Hoe meer menselijke inbreng bij het tot stand komen van de uiteindelijke afbeelding, hoe groter de kans dat deze juridisch beschermd is.

Praktijkvoorbeeld: ‘A Single Piece of American Cheese’

Een helder voorbeeld is het werk ‘A Single Piece of American Cheese’ van Kent Keirsey, CEO van Invoke. In een fascinerende timelapse-video toont Keirsey hoe hij een afbeelding creëert die volledig gemaakt is met behulp van AI. Door een combinatie van prompts, menselijke interventies en verschillende AI-technieken ontstaat uiteindelijk een artistiek vrouwenhoofd, gevormd uit glas-in-lood-achtige structuren, spaghetti-achtig haar en gesmolten kaas.

Keirsey gebruikte hiervoor meerdere technieken:

• Machine-generated portions: Herhaaldelijk prompts geven, zoals “probeer opnieuw”, totdat het resultaat voldoet aan menselijke goedkeuring.
• Human inpainting: De mens geeft de AI een ruwe schets of idee, gevolgd door gerichte instructies zoals “meer zoals dit”.
• Text-based inpainting: De mens selecteert delen van de afbeelding en beschrijft gewenste wijzigingen tekstueel.
• Visual inpainting: De mens “tekent” rechtstreeks op de afbeelding waarna de AI deze suggestie verder uitwerkt.

Juridische erkenning door het US Copyright Office

Aanvankelijk weigerde het Amerikaanse Copyright Office (USCO) de registratie van het werk. Keirsey argumenteerde echter dat hij diverse door AI gegenereerde fragmenten zorgvuldig had geselecteerd, gecoördineerd en gerangschikt tot één nieuw, samenhangend geheel. Hij leverde hierbij de video als bewijs voor het creatieve proces.

Hierop besloot het USCO alsnog auteursrechtelijke bescherming toe te kennen aan ‘A Single Piece of American Cheese’, zij het met uitzondering van afzonderlijke, volledig door AI gegenereerde elementen. De registratie vond plaats op 30 januari 2025. De claim werd specifiek erkend vanwege “de selectie, coördinatie en rangschikking van materiaal dat is gegenereerd door kunstmatige intelligentie.”

Belang van vastleggen creatief proces

Dit voorbeeld onderstreept hoe cruciaal het is om het creatieproces nauwkeurig vast te leggen wanneer men generatieve AI inzet. Enkel met aantoonbare en substantiële menselijke creativiteit en documentatie daarvan vergroot u aanzienlijk de kans op juridische bescherming van uw AI-gegenereerde werken.