Kunnen erfgenamen toegang krijgen tot de digitale accounts van de overledene?

Niemand wil het meemaken, maar helaas komt iedereen het wel eens tegen in zijn leven: het overlijden van een dierbaar persoon, zoals een familielid of partner.

De dag van vandaag heeft iedereen wel één of meerdere overeenkomsten met digitale dienstenleveranciers m.b.t. een e-mailadres (hotmail, gmail), een cloud dienst (Dropbox, Onedrive) of sociale media accounts (Facebook, Instagram etc). Deze diensten zijn doorgaans beveiligd met een gebruikersnaam en paswoord die enkel de gebruiker kent. In een geval van overlijden neemt de overleden persoon deze gegevens mee in zijn graf.

Nochtans is het voor de personen die overblijven vaak praktisch en emotioneel belangrijk om toegang te kunnen krijgen tot de digitale accounts van de overleden persoon. Praktisch om toegang te krijgen tot belangrijke informatie die nodig is om de nalatenschap of andere zaken te regelen, dan wel om correspondentie te kunnen beantwoorden of contacten te kunnen berichten over het overlijden. Emotioneel kan het evengoed belangrijk zijn om bv. toegang te krijgen tot fotomateriaal dat de overleden persoon in de cloud heeft opgeslagen.
Kunnen de erfgenamen aan deze dienstenleveranciers vragen om de account van de overleden persoon aan hen over te dragen?

Een Nederlandse rechter werd onlangs geconfronteerd met een vraag van de ouders en de zussen van een man die in juli 2021 overleed en die aan Microsoft gevraagd hadden om toegang te geven tot de Hotmailaccount en de OneDrive-account van de overleden persoon. Microsoft weigerde dit te doen, doch de rechtbank te Amsterdam legde, in een vonnis van 1 december 2021, Microsoft op om toegang te verlenen. Volgens de Nederlandse rechter treden de erfgenamen immers van rechtswege in de plaats van de overleden persoon en zetten zij alle overeenkomsten verder, waaronder die met de digitale dienstenleverancier. Microsoft werd dan ook veroordeeld om de erfgenamen toegang tot het account te verlenen door het wachtwoord te resetten en aan tenminste één andere account van de erfgenamen de mogelijkheid te bieden om vervolgens een nieuw wachtwoord in te stellen.

Eerder had ook het Duitse Bundesgerichtshof geoordeeld dat Facebook aan een moeder toegang diende te verlenen tot het Facebookaccount van haar overleden dochter (zie de arresten van 12 juli 2018 en 27 augustus 2020).

Ook naar Belgisch recht dient er op dezelfde wijze te worden geoordeeld. Overeenkomstig artikel 724 Oud Burgerlijk Wetboek treden de erfgenamen van rechtswege in het bezit van de goederen, rechten en rechtsvorderingen van de overledene. Een overeenkomst met een digitale dienstenleverancier maakt een recht of rechtsvordering uit. Artikel 1122 Oud Burgerlijk Wetboek bepaalt dat men geacht wordt te hebben bedongen voor zichzelf en voor zijn erfgenamen en rechtverkrijgenden, tenzij het tegendeel uitdrukkelijk bepaald is of uit de aard van de overeenkomst voortvloeit.

Indien in de gebruikersovereenkomst te lezen staat dat deze ‘intuiti personae’ gesloten is en niet kan overgedragen worden aan een ander persoon, dan zou dit desgevallend een beletsel kunnen zijn om toegang te weigeren. In de meeste gebruikersovereenkomsten staat dit evenwel niet vermeld.

Dat deze overeenkomsten een (te) te persoonlijk karakter hebben om te kunnen overgaan onder algemene titel kan alvast geen argument zijn, aangezien – op vlak van persoonsgegevens – de Algemene Verordening Gegevensbescherming (GDPR/AVG) niet van toepassing is op personen die niet meer in leven zijn (zie considerans 27).

Uiteindelijk is er weinig verschil met de ‘analoge’ wereld waarbij de erfgenamen ook in het bezit worden gesteld van de persoonlijke spullen van de overleden persoon (zoals fotoboeken of brieven) die in zijn woning zouden terug te vinden zijn.

Erfgenamen worden dus geacht alle overeenkomsten van de overleden persoon verder te zetten, waaronder dus ook (gebruikers)overeenkomsten met digitale dienstenleveranciers. Zij dienen dan ook toegang te krijgen tot de account van de overledene. Let wel: dit geldt enkel voor erfgenamen en niet voor vrienden of een (samenwonende) partner.

Hoe kunnen wij u bijstaan?

Wij staan erfgenamen, als advocaat, bij in geschillen met digitale dienstenleveranciers (m.b.t. e-mails, sociale media, cloud opslag) om toegang te krijgen tot de digitale accounts van overleden personen.