Mag ik foto’s die ik online vind gebruiken?

Een vaak gestelde vraag is of foto’s die online terug te vinden zijn (denk maar aan het internet of social media) vrijelijk kunnen worden gebruikt. Het juridische antwoord heeft zoals altijd nuances nodig, maar zal in veel gevallen ‘neen’ zijn.

Ook foto’s worden door het auteursrecht beschermd. Voorwaarde is wel dat het om oorspronkelijke of originele foto’s gaat. Meer bepaald dient de fotograaf aan te tonen dat hij bij het maken van de foto creatieve keuzes heeft gemaakt (denk maar aan invalshoek, perspectief, kadrering etc.). Gaat het om een originele foto dan is het auteursrecht van toepassing.

Op het internet kunnen miljoenen foto’s teruggevonden worden. Meestal zijn deze door de fotograaf zelf online geplaatst of met toestemming van de fotograaf (denk maar aan een krantenwebsite die contractueel de toestemming heeft gekregen van de freelance fotografen waar zij mee samen werkt om foto’s te gebruiken).

Bij het publiek bestaat evenwel veelal het misverstand dat door het online plaatsen van een foto, deze foto door iedereen mag worden gebruikt. Online zetten betekent toch afstand van rechten, nietwaar? Neen, niet waar. Het feit dat een foto online staat, is doorgaan geen vrijgeleide om deze zonder de toestemming van de fotograaf of andere rechthebbenden te gaan gebruiken.

Dit laatste werd door het Hof van Justitie bevestigd in een arrest van 7 augustus 2018. Een Duitse student had voor een schoolwerk een foto gebruikt (van de stad Cordoba) die hij online gevonden had op een reiswebsite, en zijn werkstuk met deze foto en bronvermelding op de website van de school online geplaatst. De fotograaf (Dirk Renckhoff) vond dit een auteursrechtelijke inbreuk en wenste een schadevergoeding. De school verdedigde zich met het argument dat de foto publiek online stond en zonder beperkingen kon worden gedownload. De zaak belandde uiteindelijk bij het Hof van Justitie dat de fotograaf gelijk geeft. De fotograaf had enkel aan de reiswebsite zijn toestemming gegeven om de foto te gebruiken. Indien iemand deze foto in een andere context wenste online te gebruiken, dan was de toestemming van de fotograaf opnieuw nodig.

U bent dus gewaarschuwd. Indien u foto’s die u online vindt wil gebruiken, dan dient u steeds de toestemming van de fotograaf te gebruiken. Het feit dat een (originele) foto online staat, betekent niet dat de fotograaf hier geen controle meer kan hebben. U kan natuurlijk wel gebruik maken van zogenaamde ‘rechtenvrije’ foto’s, die door de fotograaf vaak middels een CCO licentie zijn online geplaatst.